در این مقاله قصد داریم به سوالاتی که در ادامه مطرح می‌شود پاسخ دهیم؛
• مالیات Tax چیست و هدف از وضع آن چه بوده است
• چه کسانی مشمول مالیات می‌شوند
• چه سازمان‌هایی میزان مالیات را تعیین و آن را جمع آوری می‌کنند
• چگونه می‌توانیم به سوالات مربوط به مالیات در کسب و کار خود پاسخ دهیم و میزان مالیات وارده بر آن را محاسبه کنیم
• یک مشاور مالیاتی کیست و چه وظایفی بر عهده دارد
• تفاوت بین مشاوران مالیاتی و حسابداران چیست
• مشاوران مالیاتی باید از چه ویژگی‌ها و تحصیلاتی برخوردار باشند
• چگونه می‌توانیم یک مشاور مالی مناسب را انتخاب کنیم
• مناسب ترین زمان برای استخدام یک وکیل مالیاتی
پس برای یافتن پاسخ این سوالات مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
چگونه یک مشاور مالیاتی خوب را تشخیص دهیم ؟
مالیات Tax چیست ؟
دولت یک کشور برای تامین هزینه‌های عمومی و شهروندی آن جامعه و یا هزینه‌های خود دولت نیاز دارد تا بر حسب موارد، از افراد یا سازمان‌های خاص هزینه‌ای تحت عنوان مالیات Tax اخذ کند. در واقع دولت با تنظیم مالیات بخشی از هزینه‌های مربوط به خدماتی را که به شهروندان خود ارائه می‌دهد از آن‌ها باز می‌ستاند. دولت تسهیلات و لوازم رفاهی را برای ارگان‌های مختلف فراهم می‌کند. این ارگان‌ها برای مثال یک واحد تجاری، با کمک این امکانات فراهم شده به فعالیت می‌پردازند تا با استفاده از آن‌ها به بهره، سود یا درآمد برسند. از این رو دولت به عنوان نهاد فراهم آورنده‌ی این تسهیلات خود را محق می‌داند که بخشی از سود و درآمد کسب شده را نصیب خود کند. در این صورت دولت در آینده نیز می‌تواند تسهیلات و امکانات رفاهی را برای این واحدهای اقتصادی فراهم کند و خدمات شهروندی را به شهروندان جامعه ارائه دهد.
با یک نگاه کلی به دو نوع مالیات برمی‌خوریم؛ مالیات بر درآمد Income Tax که به معنای مالیات گرفته شده از درآمد و حقوق اکتسابی است و مالیات بر مصرفConsumption Tax که به معنای گرفتن مالیات از سود حاصل از تولیدات یا واردات کالاهای مصرفی است. این کالاهای مصرفی که به آن‌ها مالیات تعلق می‌گیرد به خصوص شامل کالاهای آسیب رسانی مثل سیگار و تنباکو می‌شوند. اکونومیست‌هاEconomists (اقتصاد دانان) معمولا بیشتر موافق مالیات بر مصرف در مقابل مالیات بر درآمد هستند.
انگیزه‌های تنظیم مالیات Tax و نتایج آن در جامعه
دولت از تنظیم مالیات در جامعه هدف‌های زیادی را دنبال می‌کند. همان طور که قبلا گفته شد دولت برای فراهم آوری سرمایه و هزینه‌های خود، برای افراد حقیقی و حقوقی و سازمان‌ها مالیات تعیین می‌کند. همچنین دولت با مالیات‌های ستانده شده جهت پیشرفت و رونق اقتصادی کشور گام برمی‌دارد و مشکلات تجاری را حل می‌کند. گاهی دولت نیاز دارد تا برای افزایش تقاضای یک خدمت یا کالا، مالیات وارده بر آن را کاهش دهد. با افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش فروش، درآمد و سود در بخش‌های مختلف سرمایه گذاری مثل شرکت‌ها ازدیاد می‌یابد. در نتیجه تولیدات افزایش و نیاز به نیروی کار بیشتر می‌شود. بنابراین مالیات اینگونه باعث افزایش نرخ اشتغال و کاهش بیکاری می‌شود. یکی دیگر از نتایجی که مالیات در جامعه به بار می‌آورد نظارت و کنترل نوسانات دوره‌ای قیمت‌ها است. با افزایش قیمت‌ها و رشد فروش، مالیات‌ها افزایش می‌یابد. در مقابل با رکود اقتصادی مالیات‌های وارد بر کالاها کاهش می‌یابد. از اهداف و نتایج دیگر کسب مالیات ایجاد یکنواختی در پراکندگی ثروت در جامعه است. بدین گونه که نرخ مالیات‌ها برای افراد متمکن بیشتر از قشر متوسط جامعه تعیین می‌شود. در کنار تمام این‌ها باید دقت داشت که مالیات دهندگان نیز دارای محدودیت‌ها و تنگناهایی در پرداخت مالیات به دولت هستند. از این رو منطقی است که مالیات تنها منبع دولت برای اداره و رونق اقتصادی کشور نباشد.
مالیات بر درآمد Income Tax
یکی از مواردی که بر آن مالیات تعلق می‌گیرد بحث درآمد است. طی مالیات بر درآمد سازمان‌های غذایی برحسب اصول حسابداری و مالیاتی میزان مالیات وارد بر درآمد کسب شده توسط افراد و یا سود خالص یک تجارت را محاسبه می‌کنند. در پایان سال مالیات دهندگانی که سهم مالیات خود را به دولت پرداخت نکرده باشند موظف به پرداخت جریمه هستند. همچنین افرادی که بیش از سهم خود مالیات پرداخت کرده اند، این میزان اضافه را به صورت باز پرداخت از دولت باز می‌ستانند.
همچنین نهادها، سازمان‌ها، افراد و وزارتخانه‌هایی که دارای مجوزهایی از طرف کمیته امام خمینی یا بیت رهبری هستند و یا به طور مستقیم تحت اداره و حمایت دولت هستند از پرداخت مالیات معاف هستند و مشمول آن نمی‌شوند.
مشاور مالیاتی
حال که با این واقعیت آشنا شدیم که هر مجموعه در حال فعالیت در کشور موظف به پرداخت مالیات به دولت آن کشور می‌باشد بهتر است به معرفی مشاوران مالیاتی، افرادی که وجودشان در هر شرکت و مجموعه‌ای ضروری است بپردازیم.
مشاور مالیاتی یا وکیل مالیاتی فردی است که اداره و هدایت امور مالی یک شرکت را بر عهده دارد. این وکیل مالیاتی متخصصی است که تحصیلات خود را در یکی از شاخه‌های علوم حسابرسی یا حسابداری و یا علم اقتصاد گذرانده است. بنابراین یک مشاور مالیاتی بر اصول و تبصره‌های حاکم بر اقتصاد و حسابداری و چگونگی وضع مالیات‌ها آشنا است. همچنین از آن‌جایی که یک وکیل مالیاتی باید امور مالیاتی و مالی یک شرکت را هدایت کند بنابراین با داشتن این تحصیلات توانایی محاسبات پیچیده آماری و ریاضی را برای محاسبه میزان مالیات و پرداخت آن به دست می‌آورد. توانایی مدیریت امور مالی یکی دیگر از ویژگی‌های مهمی است که یک مشاور مالی باید در کنار داشتن تجارب فراوان کسب کند. از آن جایی که مدیریت شرکت مجبور است تمام تمرکز و تلاش خود را صرف اداره امور در جهت نیل به اهداف شرکت کند بنابراین آن مجموعه نیازمند بخش مجزایی است تا اداره امور مالی آن را در دست بگیرد و به محاسبه و پرداخت مالیات‌ها بپردازد.
عدم پرداخت به موقع مالیات می‌تواند جریمه‌های مالیاتی چند برابری را برای شرکت در پی داشته باشد. با استخدام یک وکیل مالیاتی و گرفتن مشاوره از او می‌توان یک شرکت را از محتمل شدن چنین جریمه‌هایی نجات داد. در کنار این‌ها یک مشاور مالی با تجربه می‌تواند راه‌های معافیت از برخی مالیات‌ها و یا پاداش‌های مالیاتی را برای شرکت در پی داشته باشد.
وظیفه مشاوران مالیاتی چیست
تا به این جا گفتیم که اداره امور مالی یک شرکت بر عهده وکیلان مالیاتی آن است. اما واقعا منظور از اداره‌ی امور مالی یک شرکت چیست؟
در شرکت باید بخشی وجود داشته باشد که به بررسی دارایی و هزینه‌های آن شرکت در پی مصرف مواد اولیه بپردازد و با ارزیابی آن‌ها مشخص کند که آیا در نتیجه‌ی این فعالیت‌ها شرکت به سود رسیده است یا خیر. وکیل مالیاتی این وظیفه را در شرکت بر عهده دارد. در ادامه وی با دادن مشاوره و ارائه‌ی پیشنهادات به موقع در این خصوص سعی دارد برنامه جامعی جهت رسیدن شرکت به سود طراحی و به مدیران اجرایی آن ارائه دهد.
وضع مالیات دارای قوانین و تبصره‌های پیچیده است که نیاز دارد یک واحد و شخص جداگانه در هر مجموعه تجاری به بررسی و پرداخت آن بپردازد. مشاوران مالیاتی از بهترین متخصصین در این زمینه هستند که می‌توانند به حل معضلات مالیاتی بپردازند.
ویژگی‌های مشاوران مالیاتی
یک مشاور مالیاتی با یک حسابدار یا مشاور ساده تفاوت‌های عمده‌ای دارد. همان طور که حتما تا به حال شنیده اید حسابداران در یک شرکت وظیفه گزارشگری صورت‌های مالی را بر عهده دارند. آن‌ها به طور ثابت و مداوم این اطلاعات مالی را جمع آوری و به مدیریت مالی شرکت تحویل می‌دهند. در کنار این‌ها محاسبه و پرداخت حقوق کارمندان و کارگران نیز بر عهده‌ی حسابدار است. در مقابل یک مشاور مالیاتی باید گزارش‌های ارائه شده توسط حسابدار را بررسی و صحت و سلامت آن‌ها را تایید کند. این مشاور با برنامه ریزی‌های مناسب یک طرح مناسب را برای کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمد به مدیریت شرکت ارائه می‌دهد. در واقع یکی از وظایف وکلای مالیاتی مشاوره و نظارت در مورد صورت‌های مالی گردآوری شده توسط حسابدار است.
با توجه به مقایسه ای که ذکر شد نتیجه گرفته می‌شود که یک وکیلی مالیاتی با چالش‌های متنوع تری درکار خود روبه رو است و بنابراین باید دارای توانمندی‌های خاصی باشد که در ادامه آن‌ها را ذکر می‌کنیم؛
1. مشاوران مالیاتی باید مانند یک وکیل مالیاتی عمل کنند. از این رو باید به مسائل حقوقی نیز آشنایی داشته باشند تا بتوانند به فعالیت‌های حقوقی و قضایی ارگان هم سامان ببخشند. بنابراین با بهره مندی از علوم تخصصی ذکر شده ( حسابداری، حسابرسی، اقتصاد و مدیریت) مشاوران مالیاتی می‌توانند به کارشناسان و متخصصان مالی‌ای تبدیل شوند که کار آن‌ها تنظیم و کامل نمودن اوراق و اظهارنامه‌های مالیاتی است.
2. یک وکیل مالی علاوه بر این که باید خود با مسائل مالیاتی آشنا باشد وظیفه دارد این قوانین و اصول را به طور شفاف و قابل درک به صاحب کار خود تعلیم دهد. در چنین بستری که کارفرما با این اصول آشنا باشد می‌توانند با آگاهی صحیح جهت اتخاذ تصمیمات گام بردارد.
3. مشاوران مالیاتی همواره باید اطلاعات مرتبط با مسائل حیطه شغلی خود را به روز رسانی کنند. چرا که قوانین و مصوبات مربوط به پرداخت مالیات متناسب با نیازهای کشور به طور دائم در حال تغییر است. در واقع مشاوری که دارای اطلاعات به‌روز نباشد نمی‌تواند در پرونده‌های مالیاتی به درستی از حقوق موکل خود دفاع کند. حتی در مراحل ابتدایی‌تر، در صورت آشنا نبودن با بخشنامه‌های جدید قابلیت تطبیق و پیاده سازی آن‌ها در داخل شرکت را نخواهد داشت.
4. برخورداری از هوش و ذکاوت بالا برای گرفتن تصمیم‌های مهم در بحران‌های مالی و اقتصادی از جمله ویژگی‌های یک مشاور مالیاتی خوب است. در کنار برخورداری از هوش و ذکاوت، یک وکیل مالیاتی باید دارای قدرت تفسیر بالا برای تحلیل گزارش‌های مالیاتی باشد، چرا که این گزارشات مالیاتی سرشام از آمار و ارقام و نوساناتی هستند که تفسیر آن‌ها نیازمند دانش حسابداری مشاوران مالیاتی است.
5. یک مشاور مالی باید بتواند به درستی لایحه‌ها و قبوض مالی و مالیاتی را به شکل مکتوب درآورد. این نگارش نیازمند دقت بالا می‌باشد چرا که کوچکترین خطاها می‌توانند منجر به خسارت‌های ناخواسته برای شرکت شوند.
6. مدیران و کارفرمایان همواره به دنبال یک وکیل مالیاتی با تجربه هستند. بنابراین فردی که قصد دارد با این عنوان در شرکتی استخدام شود باید سعی کند تا سوابق ثبت شده در رزومه خود را برای کارفرما به اثبات برساند. البته سابقه بالا همواره به معنای داشتن توانایی بیشتر در حل و پیشبرد پرونده نیست، اما یک سابقه و رزومه پربار می‌تواند باعث جلب نظر و اعتماد کارفرما شود. یک مشاور مالی باتجربه با کمک گرفتن از خلاقیت خود می‌تواند از قوانین مالیاتی جهت منفعت رساندن به سازمان مورد نظر بهترین استفاده را ببرد.
7. تمام اطلاعات مالی یک شرکت جهت بررسی از نظر مالیاتی باید در اختیار مشاوران مالیاتی قرار داده شود، بنابراین منطقی است که این مشاوران باید از درجه اعتماد بالایی برخوردار باشند.
8. وجدان کاری Work Ethic یکی دیگر از مواردی است که یک وکیل مالیاتی باید دارای آن باشد. کارفرما با بررسی سوابق و رزومه وکیل مالیاتی می‌تواند بررسی کند که آیا فرد در وظایف گذشته خود از اصول و قوائد اخلاقی کاری پیروی کرده است یا خیر.
9. یک وکیل مالیاتی همچنین باید دارای روابط عمومی بالا در برقراری ارتباط موثر با مدیریت شرکت باشد تا بتواند مفاهیم مالیاتی و برنامه ریزی‌های انجام شده را به صورت شفاف برای مدیران اجرایی تعریف و تشریح کند. مدیران با کمک این خدمات می‌توانند شرکت را به سوی پیشبرد اهداف مقرر به حرکت در آورند.
10. در نهایت یک مشاور مالیاتی خوب باید پیش از شروع کار خود هزینه‌هایی که قرار است در طول و ابتدای مسیر توسط کارفرما پرداخت شود را به طور کامل بررسی و گزارش کند. از این طریق راه ضررهای آتی به منابع مالی شرکت سد می‌شود.
مناسب ترین زمان برای استخدام یک وکیل مالیاتی
اگر به وکیل مالیاتی به عنوان نوعی سرمایه گذاری بلند مدت و هدف‌دار (و نه نوعی هزینه اضافی) نگاه کنید احتمالا از همان آغاز بنای کسب‌و کار خود تصمیم به استخدام او خواهید گرفت. چراکه این مشاور می‌تواند از همان ابتدای کار با برآورد بودجه و سرمایه کلی تجارت راه اندازی شده و مقایسه آن با هزینه‌های احتمالی پیش رو، یک برنامه جهت دستیابی به بهترین نتایج را طراحی کند.
درنهایت باید به این نکته توجه داشت که مشاوران مالیاتی برحسب نوع شرکت و سازمان و وسعت آن می‌توانند ویژگی‌ها و وظایف شغلی متفاوتی داشته باشند. برای مثال یک مشاور مالی در شرکتی بزرگ به مراتب وظایف سنگین تری نسبت به اداره امور مالیاتی شرکت‌های کوچک خواهد داشت. اما وظیفه‌ای که بین تمام این مشاوران یکسان است توانایی جمع آوری مطالبات حقوقی شرکت و محاسبه مالیات وارد بر آن‌ها است.